Η ωραιότερη πόλη του Πόντου, η πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας των Κομνηνών, το τελευταίο καταφύγιο του Ελληνισμού. Η Τραπεζούντα ιδρύθηκε το 756 π.χ. για πρώτη φορά από Ίωνες αποίκους. Έζησε δόξες, καταστροφές, τιμές και θυσίες, αλλά έμεινε και στάθηκε ελληνική επί 2678 χρόνια μέχρι το 1922 όταν αναγκάστηκαν οι κάτοικοί της να καταφύγουν στην Ελλάδα.

Η Τραπεζούντα στην παρακμή της, τον 19ο αιώνα είχε μόνο 4.200 οικογένειες. Από αυτές, 1.200 οικογένειες ήταν ελληνικές, 500 αρμενικές και 180 αρμενοκαθολικές, 20 διαμαρτυρόμενες, 2.100 περσικές, ευρωπαικές και οθωμανικές. Μαζί με τα προάστια της είχε περίπου 31.000 κατοίκους, δηλαδή 6.500 οικογένειες. Είχε 4 αλληλοδιδακτικά σχολεία δημόσια, δύο Παρθεναγωγεία, την Ελληνική Σχολή (Φροντιστήριο) και άλλα ιδιωτικά σχολεία. Αρχές του 20ού αιώνα υπήρχαν 700 μαθητές στα αλληλοδιδακτικά, 250 στο Παρθεναγωγείο, 220 στο Φροντιστήριο και 150 στα ιδιωτικά. Δηλαδή αρχές του 20ού αιώνα υπήρχαν 1.250 σπουδαστές στην Τραπεζούντα. Η διοίκηση των σχολείων γινόταν από το ανώτατο Συμβούλιο.

Το Συμβούλιο άλλαζε κάθε δύο χρόνια και είχε ένα πρόεδρο και εφορεία με τρία μέλη. Η ανώτερη ελληνική κοινωνία της Τραπεζούντας φρόντιζε πάρα πολύ για τα σχολεία, τις εκκλησίες και γενικά την κοινωνική ζωή. Ο ελληνισμός συντηρούσε την Φιλόπτωχο Αδελφότητα και την Αδελφότητα Κυριών ή Μέριμνα, η οποία σπούδαζε με έξοδα της, άπορα παιδιά και έναν σπουδαστή στην Θεολογική Σχολή. Ο Σύλλογος (Πρόνοια), στην Κωνσταντινούπολη ενίσχυε τα Σχολεία της Τραπεζούντας.

Από δημόσια υγεία η Τραπεζούντα ήταν σε καλή κατάσταση, χάρη στα 15 λουτρά που διέθετε. Ιδιαίτερη αξία για την Τραπεζούντα και ολόκληρο τον Πόντο έχει το όνομα του Φροντιστηρίου, η Σχολή από την οποία έβγαιναν οι δάσκαλοι του Πόντου. Το Φροντιστήριο στεγαζόταν σε ένα πολύ μεγάλο κτίριο με τρία πατώματα. Η ίδρυση του, χάνεται μέσα στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας. Βγήκε ακριβώς μέσα από το σκοτάδι για να γίνει ο φάρος του απομακρυσμένου Ελληνισμού. Γνωστό είναι ότι στην εποχή του Γεωργίου Υπομενά, είχε η Σχολή το ίδιο όνομα. Κατ’ άλλους ιδρύθηκε η Σχολή το 1682 από τον Τραπεζούντιο δάσκαλο Σεβαστό Κιμινήτη.

Η βιβλιοθήκη είχε βιβλία του Γεωργίου Υπομενά, Σκίβα, Σεβαστού ως επίσης και χειρόγραφα εκκλησιαστικών κανόνων του Βαλσαμώνος. Η αξία των χειρογράφων ήταν πολύ μεγάλη λόγω της αρχαίας γραφής. Είχε ακόμα Ευαγγέλια, εκκλησιαστικά βιβλία και νεώτερα χειρόγραφα, του Σεβαστού Κυμινήτου, Ηλία Κανδύλη και άλλα. Όλες τις εποχές έβγαιναν από την Σχολή νέοι που διέπρεπαν στα γράμματα, στο εμπόριο και σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής.

Πηγή: pontos-news.gr